‘But in all great compounds there must be people of all minds – some good, some bad, some fearless and some cowardly; those who bring in wealth and those who scatter it, those who give good advice and those who only speak the words of palm-wine. That is why we say that whatever tune you play in the compound of a great man there is always  someone to dance to it.’

Chinua Achebe, Arrow of God

In Arrow of God breekt de grote Afrikaanse schrijver Chinua Achebe een lans voor verscheidenheid. Mensen verschillen, meningen verschillen. Je zou kunnen zeggen dat het juist onze verscheidenheid is die ons mensen onderling bindt, een verscheidenheid aan meningen, een diversiteit aan karakters. Zonder die verschillen zouden we identiteitsloos zijn.  

Die verscheidenheid hebben we nodig, in de roman van Achebe om bij ieder deuntje een danser te hebben, en in de werkelijkheid om elkaar te toetsen. Respect voor de ander is een grondbeginsel van de democratie. Iedereen verdient het gehoord worden, luisteren is onze plicht. De Keniaanse Nobelprijswinnares Wangari Maathai vergelijkt de democratie met de drie poten van de traditionele Afrikaanse kruk. De eerste poot staat voor de democratische ruimte, het handhaven van de mensenrechten, de tweede poot staat voor duurzaam en verantwoordelijk beheer van natuurlijke bronnen en de derde poot voor vreedzaamheid, waar respect onderdeel van uitmaakt.

Ik werk momenteel in Malawi, een land dat ondanks de armoede en corruptie, ondanks dagelijks overbodige sterfgevallen in het ziekenhuis, vreedzaam is. Het is bevreemdend om berichten uit mijn vaderland te lezen, uit Nederland, dat ondanks de extreme welvaart wel in burgeroorlog lijkt, met troepen columnisten en opiniemakers tot hun knieën vastgezogen in een moeras van nijd.

Waren populisme en haatcampagnes tot voor kort hoofdzakelijk een rechtse aangelegenheid, inmiddels doet links onbeschroomd mee. Een lasterlijk artikel in de Volkskrant, van Hassan Bahara en Karolien Knols, waarin enkele rechtsgeoriënteerde opiniemaaksters zoals Eva Vlaardingerbroek met de grond worden gelijkgemaakt op basis van het feit dat het jonge vrouwen zijn, schoot vanochtend bij mij in het verkeerde keelgat. Erger nog waren de reacties erop. Volkskrantjournalist Margriet Oostveen heeft het op Twitter over ‘dienstmaagden van radicaal rechts’ en Roos Schippers, zelfbenoemd feminist, heeft het over ‘huppelkut Vlaar’. Nou is Vlaardingerbroek niet per se iemand die ik hoog heb zitten, maar dat doet er niet toe. Alle mensen verdienen respect.

Het is hoog tijd om onszelf een halt toe te roepen. Samenleven is ruimte geven aan de ander, aan mensen met een andere afkomst, maar ook aan mensen met een andere kijk op het leven en op de maatschappij. Discussies en kritiek zijn waardevol, maar we moeten ons realiseren hoe belangrijk fatsoensnormen zijn. Juist als het om je tegenstanders gaat. Val elkaar op inhoud aan, niet op wie we zijn. Laat mensen in hun waarde, vooral als je het niet met ze eens bent. Because in all great compounds there must be people of all minds, so that  whatever tune you play, there is always  someone to dance to it.